Βασίλης Παναγιώτου: Το κρασί είναι μαγεία
Ο Βασίλης Παναγιώτου, μπορεί να μην θέλει να το λέει, έχει όμως μεγαλώσει μέσα στα αμπέλια. Καλλιεργεί βιολογικά ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες με πρακτικές που συνδυάζουν την παράδοση και την νεωτερικότητα. Αποτελεί τον συνεχιστή μιας οικογενειακής οινικής ιστορίας και διατηρώντας ακόμα αμπέλια που έχει φυτέψει μαζί με τον παππού και τον πατέρα του στο Μαρκόπουλο.
Καλλιεργεί Σαββατιανό την γνωστή ποικιλία της περιοχής αλλά και άλλες εκλεκτές ποικιλίες όπως το Merlot, το Ασύρτικο και ο Ροδίτης με τον δικό του τρόπο και με πολύ μεράκι. Γιατί μια βιολογική καλλιέργεια θέλει υπομονή, επιμονή και αγάπη.
Ξεκινήσαμε λοιπόν κι εμείς από εκεί που ξεκινούν όλα. Από την γη και το αμπέλι. Τα αμπέλια του οινοποιείου λίγο πιο έξω από το Μαρκόπουλο.
Τι έκταση καλλιεργείτε;
150 στρέμματα, πιστοποιημένα από την DUVAustria. Δεν έχουμε ένα ενιαίο αμπελοτόπι. Έχουμε αρκετά αλλά σε διαφορετικά σημεία. Αυτό είναι και θετικό και αρνητικό. Αρνητικό γιατί δεν είναι εργονομικό για εμάς. Είναι θετικό όμως γιατί κάθε περιοχή έχει το δικό της χαρακτηριστικό και με την εμπειρία που έχουμε εδώ μπορούμε να αναδείξουμε τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Έχουμε τον πιο ορεινό αμπελώνα στην περιοχή. Εδώ που βρισκόμαστε τώρα, σε αυτό το αμπελοτόπι είμαστε στα 140 μέτρα υψόμετρο. Όταν στον κάμπο είμαστε στα 30μέτρα.
Τι επιβάλλει μια βιολογική καλλιέργεια;
Απαγορεύεται καταρχάς η χημική ζιζανιοκτονία. Τα χορτάρια καταπολεμώνται είτε με μηχανήματα είτε χειρωνακτικά. Για τις ασθένειες επιτρέπεται μόνο το θειάφι και ο χαλκός και κάποια άλλα σκευάσματα που είναι θεσμοθετημένα από τον κανονισμό της βιολογικής γεωργίας. Ο τρύγος γίνεται επίσης χειρωνακτικά και όσο μπορούμε με την μικρότερη δυνατή καταπόνηση και των αμπελιών και του καρπού.
Υπάρχουν συγκεκριμένες αποστάσεις που πρέπει να τηρούνται μεταξύ των αμπελιών;
Εξαρτάται από την περιοχή, το είδος και τις καλλιεργητικές πρακτικές. Στα γραμμικά σχήματα οι ιδανικές για την περιοχή αποστάσεις μετά από πολλές φυτεύσεις είναι 2,5 μέτρα γραμμή από γραμμή και περίπου 1,20 κλίμα από κλίμα. Και αυτό ισχύει μόνο για την Αττική γιατί η Αττική είναι ξηροθερμική. Το έδαφος, εδώ που βρισκόμαστε για παράδειγμα, έχει πολλές ιδιαιτερότητες. Είναι γεμάτο πέτρα. Ούτε οι πάσσαλοι μπαίνουν εύκολα ούτε τα αμπέλια φυτεύονται εύκολα. Για αυτό όμως είναι και το αμπελοτόπι χαρισματικό. Για αυτό και εγώ αυτό το αμπελοτόπι το λέω Γκουαντάναμο, γιατί βγάζω και ονοματάκια.
Η διαδικασία της βιολογικής καλλιέργειας όμως έχει φθορά.
Ναι φυσικά. Έχει φθορά, έχει κόστος έχει όμως και εξαιρετικό αποτέλεσμα. Και στην οινοποίηση το ίδιο. Κάθε αμπελοτόπι τρυγιέται χωριστά και οινοποιείται χωριστά. Παράγονται κρασιά και φρέσκα και παλαιωμένα. Στην αγορά διατίθενται και εμφιαλωμένα και χύμα. Όλα στην καλύτερη δυνατή ποιότητα.
Δεν κάνετε όμως την καλλιέργεια απλά, διατηρείτε μια πλήρη παραγωγική μονάδα.
Ξεκινά η δουλειά μας από το αμπέλι. Συνεχίζουμε με την οινοποίηση, την εμφιάλωση και την τελική γευσιγνωσία στον τόπο παραγωγής του σταφυλιού.
Τα αμπέλια του κυρίου Παναγιώτου, πάντα μετά από συνεννόηση, είναι επισκέψιμα και μπορεί αν κάποιος επιθυμεί να ξεναγηθεί στα αμπελοτόπια του ή στο «Γκουαντάναμο» όπως λέει ο ίδιος. Επισκέψιμο όμως είναι και το οινοποιείο. Εκεί θα ανακαλύψει κανείς και έναν μικρό θησαυρό. Ίσως βρεθεί μπροστά και σε κάτι που δεν φανταζόταν ότι μπορεί να υπάρχει ακόμα. Μπαίνοντας μέσα στον χώρο του οινοποιείου θα δεις κάρα και πατητήρια του 1900 ενώ το υπόγειο του οινοποιείου με τους δαιδαλώδεις διαδρόμους και τις αίθουσες σε παραπέμπει σε εποχές μυστικισμού. Εκεί μάλιστα θα τολμήσω να πω ότι βρίσκεται ένα μικρό λαογραφικό μουσείο. Παλιές φωτογραφίες, παλιά εργαλεία, άλμπουμ με ιστορικές ετικέτες, ντοκουμέντα που αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ιστορίας της ρετσίνας και του κρασιού. Όπου και να γυρίσεις σταγόνες ιστορίας. Εκεί συνεχίσαμε την κουβέντα μας για το επόμενο στάδιο της παραγωγής και τις ετικέτες των κρασιών του οινοποιείου Παναγιώτου.
Δεν είναι μόνο οι αμπελώνες σας επισκέψιμοι αλλά και το οινοποιείο.
Έχει ενδιαφέρον όλο αυτό αλλά δεν είναι εύκολο να συντηρηθεί. Την κατάλληλη εποχή μπορούμε να οργανώσουμε ξεναγήσεις τόσο στους αμπελώνες μας όπως και στο οινοποιείο. Το οινοποιείο μπορεί να είναι επισκέψιμο κατόπιν συνεννόησης σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο χωρίς να υπάρχει δέσμευση όσοι το επισκεφθούν να αγοράσουν. Εμάς μας ενδιαφέρει να έρχεται κόσμος να βλέπει για να αντιληφθεί ότι και η Αττική μπορεί να τα καταφέρει. Η Αττική έχει πάρα πολλά οινοποιεία. Έχει πολύ καλά προϊόντα και πολύ καλές τοπικές ποικιλίες αμπελιού. Η Αττική παράγει σύκα, φυστίκια, μέλι, οπωροκηπευτικά, ζωική παραγωγή.
Τι αρέσει περισσότερο στους επισκέπτες.
Είναι δύο κατηγορίες. Είναι αυτοί που είναι γνώστες. Θέλουμε τους οινόφιλους. Που να έχουν λίγη γνώση γιατί μπορούμε να μιλήσουμε μαζί τους και να ανταλλάξουμε απόψεις. Η άλλη κατηγορία είναι αυτοί που θέλουν να μάθουν που και αυτό μας ευχαριστεί.
Να έρθουμε και στις ετικέτες σας.
Έχουμε 13 με 14 ποικιλίες ελληνικές και ξενικές. Την «πατήσαμε» γιατί εδώ και πάρα πολλά χρόνια ότι ξενικό είναι και πάρα πολύ εύηχο. Ακούγαμε Cabernet, Merlot και τρελαινόμασταν. Έτσι προσαρμοστήκαμε προς το να βάλουμε ξένες ποικιλίες και διάφορα άλλα. Κάναμε την επιλογή φυτεύοντας τις καλύτερες ποικιλίες που υπήρχαν εδώ. Όσες επιτρέπονταν φυσικά. Για παράδειγμα δεν μπορούσαμε να φυτέψουμε Μοσχοφίλερο ή Ξινόμαυρο ή Λιμνιώνα. Φυτέψαμε ότι επέτρεπε ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της χώρας. Φυτέψαμε λοιπόν σε διαφορετικά αμπελοτόπια. Αρχικά κάναμε μίξεις και καταλήξαμε στο να οινοποιούμε αμπελοτόπια. Έτσι έχουμε ένα λευκό που έχει σαν βάση το Σαββατιανό, και συμπληρώνεται με Sauvignon, με ασύρτικο και με ροδίτη. Παράγουμε φρέσκο κρασί,παλαιωμένο σε βαρέλι δρύινο ακακίας και orange wine. Έχουμε επίσης δύο κόκκινα. Το ένα έχει Λημνιό και Merlot και ένα άλλο έχει Merlot 90% και 10% Cabernet Sauvignon. Κάποιες χρονιές βγάζουμε και ροζέ από τα κόκκινα με «μπαλαντέρ» τον ροδίτη. Είμαστε λοιπόν θα λέγαμε της γαλλικής σχολής.
Τι είναι αυτό που κάνει το κρασί να ξεχωρίζει;
Το κρασί έχει μια απίστευτη μαγεία. Γιατί κάθε σοδειά είναι διαφορετική. Δεν είναι βιομηχανικό προϊόν. Προσωπικά έχω 40 τρύγους και ακόμα και σήμερα κάθε φορά είναι κάτι διαφορετικό. Περιμένεις έναν χρόνο. Έχεις αγωνία. Δεν ξέρεις τι ακριβώς θα βγει.
Επίσης προκύπτουν και απρόοπτα. Μια χρονιά μπορεί να είναι εξαιρετική και κάποια άλλη όχι ή να παίζουν ρόλο θέματα τύχης. Μπορεί για παράδειγμα να υπάρξει ένα πρόβλημα υγείας. Να μην τρυγήσουμε την εποχή που πρέπει, να τρυγήσουμε αργότερα και να βγει ένα διαμάντι. Ή θα μπορούσε να χρειαστεί να τρυγήσουμε νωρίτερα και να προκύψει μια καταστροφή.
Σκεφτήκατε ποτέ να τα παρατήσετε;
Πέρασα μια περίοδο που ήταν μια περίοδος μίσους. Δεν ήθελα ούτε να το δω ούτε να το γευτώ. Από τα 20 έως και λίγο πριν τα 30 έπινα μόνο αναψυκτικά. Το μισούσα το κρασί. Είχα μπολιαστεί τόσο πολύ από τον πατέρα μου που δεν ήθελα να το βλέπω. Όπως έχω και μια σχέση αγάπης και μίσους και με την τοπική ποικιλία το Σαββατιανό.
Τα παιδιά σας θέλουν να συνεχίσουν;
Είναι νωρίς ακόμα γιατί σπουδάζουν. Η επιθυμία του κάθε ανθρώπου και του κάθε γονιού που ασχολείται με κάτι είναι να ασχοληθούν αλλά νομίζω είναι νωρίς ακόμα. Εγώ ατύχησα γιατί θα ήθελα να γίνουν χημικοί, γεωπόνοι ωστόσο ξεκίνησαν διαφορετικό δρόμο και άρα θα δούμε. Όπως και να έχει πάντως για κάποια χρόνια ακόμα θα πρέπει να συνεχίσω εγώ. Από εκεί πέρα όποιος ή όποια αποφασίσει ας το συνεχίσει.
Τα οινοποιεία σαν αυτά του κυρίου Παναγιώτου είναι δύσκολο να καταφέρουν να επιβιώσουν και τα καταφέρνουν κυρίως από την αγάπη και το μεράκι των ανθρώπων που τα έχουν και πονούν για αυτά. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι και ο Βασίλης Παναγιώτου που δεν αφήνει τίποτα να τον καταβάλει.
Υπεύθυνος Οινοποιείου: Βασίλης Παναγιώτου
Ιστότοπος: https://panagiotouwinery.gr/
Instagram: Panagiotou_winery
